Analitik sinov laboratoriyalarida xavflarni aniqlashning ilmiy-uslubiy uslubiy yechimlari
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.15424059Keywords:
analitik laboratoriya, xavflarni identifikatsiyalash, xavflar reyestri, sifat menejmenti, O‘zDSt ISO/ IEC 17025:2019, aqliy hujum.Abstract
Kimyoviy tahlil sinovlarini olib boruvchi analitik laboratoriyalar o‘z faoliyatida turli xavflar bilan
yuzma-yuz keladi. Ushbu xavflar laboratoriyada bajariladigan o‘lchovlar va tahlillar sifatiga bevosita ta’sir
ko‘rsatadi. Tadqiqotimizning asosiy maqsadi – analitik laboratoriyalarda mavjud xavflarni aniqlash bosqichini
takomillashtirish va ularni tizimli yondashuv asosida boshqarishning ilmiy-uslubiy yechimlarini ishlab
chiqishdan iborat. Xususan, oziq-ovqat mahsulotlarini tahlil qiluvchi laboratoriyada mavjud xavflar “aqliy
hujum” (brainstorming) usulidan foydalanilgan holda qayta ko‘rib chiqildi va takomillashtirilgan identifikatsiya
modeli asosida tahlil qilindi. Metodologiya sifatida O‘zDSt ISO/IEC 17025:2019 standartining xavflarni
boshqarish bo‘yicha talablariga tayanildi. Tadqiqot natijasida xavflar reyestri shakllantirildi va tavsiflandi. Taklif
etilgan model xavflarni aniqlashda tizimlilik, ishonchlilik va amaliy yondashuvning kuchayishini ta’minlashi
bilan ahamiyatlidir
References
Masharipov Sh.M., Erkaboyev A.X. Analitik sinov laboratoriyalarida xavflarni identifikatsiyalashdagi
jarayonli yondashuv. “Texnik jihatdan tartibga solish, metrologiya va muvofiqlikni baholash
sohalarida dolzarb muammolar yechimlari va amalda kreativ yondashish masalalari” Respublika
ilmiy-amaliy konferensiya to‘plami. 20-aprel, 2024-yil. 175–178-b.
O‘zDSt ISO/IEC 17025:2019. “Sinov va kalibrlash laboratoriyalari kompetentligiga qo‘yiladigan
umumiy talablar”.
O‘zDSt ISO/IEC 31010:2016. “Xavflarni boshqarish. Xavflarni baholash usullari”.
O‘zDSt ISO 31000:2019. “Xavflarni boshqarish. Qo‘llanma”.
Манакова И.А., Савчик Е.Н. Система менеджмента качества испытательной лаборатории
// Наука и бизнес: пути развития. – 2015. – № 12(54). – С. 43–47.
Masharipov Sh.M., Erkaboyev A.X. Analitik laboratoriyalarda ISO/IEC 17025:2017 xalqaro
standarti bo‘yicha kompetentligini ta’minlashda metrologik xavflar. “Sanoatda innovatsion
metrologik ta’minot istiqbollari va uning dolzarb ilmiy-amaliy muammolari” II xalqaro anjuman
to‘plami. 23–24-may, 2023-yil. 27–32-b.
Eliza, R. D., Minodora, D. (2015). Risk Management in Clinical Laboratory: from Theory. Acta
Medica Marisiensis, Vol. 61, No. 4, pp. 372–377. DOI: 10.1515/amma-2015-0086.
Erkaboyev A., Masharipov S. Risk management and monitoring in accredited analytical testing
laboratories. AIP Conference Proceedings, 2024, 3045(1), 030077.
Wong, S.K. (2017). Risk-based thinking for chemical testing. Accred Qual Assur, 22:103–108.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 MUHANDISLIK VA IQTISODIYOT
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.