SUN’IY INTELLEKT VA AVTOMATLASHTIRISHNING MEHNAT BOZORI DINAMIKASIGA TA’SIRI
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17475342Keywords:
Sun’iy intellekt, avtomatlashtirish, mehnat bozori, raqamli iqtisodiyot, inson kapitali, texnologik ishsizlik, iqtisodiy samaradorlik, bandlik siyosati, raqamli transformatsiya, innovatsion texnologiyalarAbstract
Ushbu ilmiy maqolada sun’iy intellekt (SI) va avtomatlashtirish texnologiyalarining jahon hamda O‘zbekiston
mehnat bozoriga ko‘rsatayotgan ta’siri tizimli va tahliliy yondashuv asosida o‘rganilgan. Tadqiqotda mehnat bozori
tuzilmasida yuz berayotgan transformatsion jarayonlar, yangi texnologiyalar ta’sirida shakllanayotgan kasblar spektri,
texnologik ishsizlik xavfi hamda inson kapitalining qayta tayyorlanish ehtiyoji ilmiy asosda baholangan. Jahon banki,
Xalqaro mehnat tashkiloti (ILO), BMT, OECD va PwC kabi xalqaro institutlarning hisobotlari, shuningdek O‘zbekiston
Respublikasi Mehnat va bandlik vazirligining rasmiy statistik ma’lumotlari tahlil qilingan. Tadqiqot natijalari shuni
ko‘rsatadiki, qisqa muddatda avtomatlashtirish ayrim kasblarning yo‘qolishiga olib kelishi mumkin, biroq o‘rta va uzoq
muddatda sun’iy intellekt inson mehnatini yengillashtiruvchi, unumdorlikni oshiruvchi va yangi ish o‘rinlari yaratishga
xizmat qiluvchi omilga aylanadi. Muallif tomonidan ishlab chiqilgan tahliliy model asosida O‘zbekiston mehnat bozori
uchun sun’iy intellektni joriy etishning uch bosqichli strategiyasi – infratuzilma yaratish, integratsiya va innovatsion
transformatsiya bosqichlari – taklif etilgan.
References
Brynjolfsson, E., & McAfee, A. The Second Machine Age: Work, Progress, and Prosperity in a Time of Brilliant
Technologies. New York: W. W. Norton & Company, 2014.
World Bank. Automation and Employment Trends in Central Asia. Washington, DC: World Bank Group, 2023.
OECD. The Future of Work: AI and Labor Market Transformation. Paris: OECD Publishing, 2022.
PwC Global Report. How AI Will Transform Productivity by 2030. London: PricewaterhouseCoopers, 2021.
IMF. AI and Global Economic Outlook. Washington, DC: International Monetary Fund, 2024.
Hamidov, B. (2023). FinTech texnologiyalarining O‘zbekiston bank tizimidagi roli va istiqbollari. Toshkent moliya instituti
ilmiy jurnali, 4(2), 45–52.
Karimova, N., & Jo‘rayev, S. (2022). Bank xizmatlarida raqamli innovatsiyalar: imkoniyatlar va muammolar. O‘zbekiston
iqtisodiyoti jurnali, 3(1), 61–68.
O‘zbekiston Respublikasi Mehnat va bandlik vazirligi. Raqamli iqtisodiyot va bandlik siyosati tahlili. Toshkent, 2024.
O‘zbekiston Respublikasi Innovatsion rivojlanish agentligi. Sun’iy intellekt ekotizimini rivojlantirish milliy konsepsiyasi
bo‘yicha hisobot. Toshkent, 2023–2024.
BMT. Digital Economy Report 2023: AI and Global Inequality. Geneva: United Nations, 2023.
McKinsey Global Institute. The Future of Jobs and Skills: Global Trends through 2030. New York, 2023.
Davlat statistika qo‘mitasi. O‘zbekiston Respublikasi bandlik va raqamli iqtisodiyot ko‘rsatkichlari bo‘yicha yillik hisobot.
Toshkent, 2024.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 MUHANDISLIK VA IQTISODIYOT
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.