Oʻzbekiston bank-moliya tizimida raqamli moliyaviy texnologiyalarni joriy etish tendensiyalari

Oʻzbekiston bank-moliya tizimida raqamli moliyaviy texnologiyalarni joriy etish tendensiyalari

Authors

  • Saidabrorxon Kalandarxonov

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.17194352

Keywords:

raqamli toʻlovlar; elektron hamyon; fintex; interoperabellik; kiberxavfsizlik; moliyaviy inklyuziya

Abstract

Maqolada 2020–2024-yillarda O‘zbekiston bank-moliya tizimida raqamli moliyaviy texnologiyalarni joriy
etishning drayverlari va natijalari tahlil qilingan. Empirik maʼlumotlar IPS (24/7 “tezkor toʻlovlar”) hajmi va tranzaksiyalar
sonining keskin oʻsishini, Uzcard–HUMO infratuzilmalarining interoperabelligi kuchayganini, QR/mobil hamyonlar
hamda P2P oʻtkazmalarining ommalashganini koʻrsatadi; ISO 20022-ga oʻtish, ochiq APIlar va real-time antifrod
mexanizmlari hisob-kitob tezligi, shaffoflik va inklyuziyani oshirgan. Davlat siyosati (qonunchilik va standartlashtirish) va
telekom qamrovining kengayishi raqamli kanallarga migratsiyani tezlashtirgan. Shu bilan birga, SI-asosidagi skoringda
tushuntirishlilik (XAI), maʼlumot maxfiyligi va kiberxavfsizlikka oid talablar ustuvor vazifa sifatida belgilanadi. Mualliflar
sifatiy chuqurlashuvning keyingi bosqichi sifatida ISO 20022-ni toʻliq joriy etish, ochiq API ekotizimini kengaytirish va
riskka asoslangan autentifikatsiyani tavsiya etadilar

Author Biography

Saidabrorxon Kalandarxonov


Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti mustaqil izlanuvchisi
100066, Toshkent, Islam Karimov ko‘chasi, 49

References

Кочергин Д. А. Цифровые активы, криптоактивы и цифровые валюты // Вестник

экономического факультета СПбГУ. - 2023. - № … - С. … - [Электронный ресурс]. - URL:

economicsjournal.spbu.ru/article/download/16189/11457

Курбонбекова М. Т. “Ўзбекистонда пул-кредит сиёсати инструментларидан фойдаланишнинг

методологик асосларини такомиллаштириш”. Автореферат диссертации на соискание

степени доктора экономических наук (DSc): 08.00.07 - Молия, пул муомаласи ва кредит. -

Тошкент, [б. г.].

Якушева Е. А. The Digital Ruble as a National Digital Currency: Issues and Prospects // Law.

Journal of HSE. - 2024. - № … - С. … - [Электронный ресурс]. - URL: law-journal.hse.ru/article/

view/24136

ACI Worldwide. 2024 Prime Time for Real-Time® - Executive Summary (Infographic). - 2024.

- [Электронный ресурс]. - URL: https://www.aciworldwide.com/wp-content/uploads/2024/04/

Prime-Time-2024-Executive-Summary-Infographic.pdf

Aguilar, A. et al. Digital payments, informality and economic growth. BIS Working Papers No

- Basel: Bank for International Settlements, 2024. - [Электронный ресурс]. - URL: https://

www.bis.org/publ/work1196.pdf

Auer, R.; Böhme, R. The Technology of Retail Central Bank Digital Currency // BIS Quarterly

Review. - March 2020. - P. 85–100. - [Электронный ресурс]. - URL: https://www.bis.org/publ/

qtrpdf/r_qt2003j.htm

Berg, T.; Burg, V.; Gombović, A.; Puri, M. On the Rise of FinTechs: Credit Scoring Using Digital

Footprints // Review of Financial Studies. - 2020. - Vol. 33, No. 7. - P. 2845–2897. - [Электронный

ресурс]. - URL: https://ideas.repec.org/a/oup/rfinst/v33y2020i7p2845-2897..html

Björkegren, D.; Grissen, D. Behavior Revealed in Mobile Phone Usage Predicts Credit Repayment.

World Bank Policy Research Working Paper No. 9074. - 2019. - 54 p. - [Электронный ресурс].

- URL: https://openknowledge.worldbank.org/entities/publication/35fe2f1d-88c8-5515-bc4d-

e7c4f220b

De Filippi, P.; Wright, A. Blockchain and the Law: The Rule of Code. - Cambridge, MA: Harvard

University Press, 2018. - 384 p. - [Электронный ресурс]. - URL: https://www.amazon.com/

Blockchain-Law-Rule-Primavera-Filippi/dp/0674976428

Gorton, G. B.; Zhang, J. Taming Wildcat Stablecoins // The University of Chicago Law Review.

- 2022. - Vol. 89. - P. 113–180. - [Электронный ресурс]. - URL: https://papers.ssrn.com/

abstract=3888752

GSMA. The State of the Industry Report on Mobile Money - Global Deep Dive 2024: Mobile

money in 2023. - 2024. - [Электронный ресурс]. - URL: https://www.gsma.com/solutions-andimpact/

connectivity-for-good/mobile-for-development/wp-content/uploads/2024/10/GSMASOTIR-

-Deep-Dive-1.pdf

Harvey, C. R.; Ramachandran, A.; Santoro, J. DeFi and the Future of Finance. - Hoboken: Wiley,

- 224 p. - [Электронный ресурс]. - URL: https://www.wiley.com

Jagtiani, J.; Lemieux, C. Do Fintech Lenders Penetrate Areas that are Underserved by Traditional

Banks? FRB Philadelphia Working Paper No. 18-13. - 2018. - 25 p. - [Электронный ресурс]. -

URL: https://papers.ssrn.com/abstract=3178459

KPMG Uzbekistan. B2C Payments, POS financing and BNPL in Uzbekistan. - 2024. -

[Электронный ресурс]. - URL: https://assets.kpmg.com/content/dam/kpmg/uz/pdf/2024/

Fintech%20UZ_Payments_POS%20Financing_BNPL-final.pdf

Kumarkhanova, N.; Maulina, N.; Zholdasbaeva, K. The Impact of Digital Technologies on

Improving the Efficiency of the Financial Market in Kazakhstan. - 2023. - [Электронный ресурс].

Kun.uz. Volume of P2P transfers via Uzcard and Humo payment systems increased, reaching

3 trillion UZS in 2023. - 8 Feb 2024. - [Электронный ресурс]. - URL: https://www.kun.uz/en/

news/2024/02/08/volume-of-p2p-transfers-via-uzcard-and-humo-payment-systems-increasedby-

-times-in-2023

Narayanan, A.; Bonneau, J.; Felten, E.; Miller, A.; Goldfeder, S. Bitcoin and Cryptocurrency

Technologies. - Princeton: Princeton University Press, 2016. - 336 p. - [Электронный ресурс].

- URL: https://economics.princeton.edu/books/bitcoin-and-cryptocurrency-technologies-acomprehensive-

introduction/

Werbach, K. The Blockchain and the New Architecture of Trust. - Cambridge, MA: MIT Press,

- 344 p. - [Электронный ресурс]. - URL: https://mitpress.mit.edu/9780262547161

Downloads

Published

2024-12-07
Loading...