Xitoy va O‘zbekiston tajribasi asosida soliq to‘lovchilar reytingi tizimi orqali fiskal intizomni mustahkamlash
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:
https://doi.org/10.5281/zenodo.15278864Ключевые слова:
Xitoy soliq tizimi, soliq to‘lovchilar reytingi, ijtimoiy kredit tizimi, raqamli fiskal boshqaruv, “Bank–Soliq hamkorligi”, soliq intizomi, e-faktura (e-fapiao), barqarorlik reytingi, O‘zbekiston soliq siyosati, shaffoflik, avtomatlashtirilgan baholash tizimi, kredit baholash, halol biznes, davlat-xususiy hamkorlik, tadbirkorlikni rag‘batlantirish.Аннотация
Ushbu maqolada Xitoy Xalq Respublikasida soliq to‘lovchilar reytingi tizimi joriy etilishi,
uning baholash mezonlari, raqamli texnologiyalar bilan uyg‘unligi va ijtimoiy kredit modeli bilan
integratsiyalashuvi chuqur tahlil qilinadi. Tizimning asosiy vazifasi sifatida halol soliq to‘lovchilarni
rag‘batlantirish, noto‘g‘ri xulq-atvorni jazolash va umumiy fiskal intizomni oshirishdan iborat.
Maqolada Xitoyning “A–D” reyting toifalari asosida korxonalarni baholash mexanizmi, “Bank–Soliq
hamkorligi” orqali tadbirkorlarni kreditlashdagi innovatsiyalar, shuningdek, raqamli monitoring
va e-fakturalar orqali soliq intizomini kuchaytirish tajribalari yoritilgan. O‘zbekiston tajribasi Xitoy
modeli bilan taqqoslanib, mahalliy sharoitda reyting tizimini isloh qilish imkoniyatlari va real natijalari
tahlil qilingan. Tadqiqot metodologiyasi hujjatlar tahlili, statistik ma’lumotlar va qiyosiy yondashuv
asosida shakllantirildi.
Библиографические ссылки
Xitoy Davlat Soliq Boshqarmasi. (2020). Taxpayer Credit Evaluation Measures (STA
Announcement No. 15). Pekin: State Taxation Administration. https://chinatax.gov.cn
Dezan Shira & Associates. (2021). China’s Taxpayer Credit Rating System: An Explainer. China
Briefing. https://www.china-briefing.com
International Monetary Fund (IMF). (2023). Digitalization of Tax Administration: Global Trends
and Country Experiences. Washington, D.C.: IMF Working Paper Series.
OECD. (2021). Tax Administration 2021: Comparative Information on OECD and Other Advanced
and Emerging Economies. OECD Publishing. https://www.oecd.org
World Bank Group. (2022). Enhancing Tax Compliance through Digital Tools: Country Case
Studies. World Bank Policy Research Report.
Liu, Q., & Zhang, Y. (2019). Social Credit System and Tax Governance in China. Journal of Public
Administration and Policy Research, 11(3), 45–58.
Uzbekistan Chamber of Commerce and Industry. (2024). “Barqarorlik reytingi” axborot platformasi:
foydalanish yo‘riqnomasi. Toshkent: Savdo-sanoat palatasi matbuot xizmati.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi. (2024). Soliq siyosatini raqamlashtirish
orqali biznes muhitini yaxshilash strategiyasi. Rasmiy bayonot, yanvar.
Asia Development Bank (ADB). (2020). The Digitalization of Tax Systems in Asia: Lessons from
China, Korea, and Singapore. Manila: ADB Economics Working Paper Series.
Normatov, A., & Raxmatova, N. (2023). Soliq islohotlari va raqamli baholash tizimlari: O‘zbekiston
amaliyoti. Moliyaviy tahlil jurnali, 5(2), 37–49.
Soliq.uz. (2025). Tadbirkorlarning barqarorlik reytingi: baholash mezonlari va ballar tizimi.
O‘zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo‘mitasi rasmiy veb-sayti. https://soliq.uz
UNCTAD. (2023). Digital Economy Report: How Developing Countries Can Harness Tax
Technology. BMT Nyu-York.
Rahimov, B., & Yo‘ldoshev, M. (2024). Raqamli fiskal boshqaruv va barqarorlik reytingi o‘rtasidagi
bog‘liqlik. Iqtisodiyot va Innovatsiyalar ilmiy jurnali, 9(1), 22–36.
IMF. (2022). Revenue Administration: Reforms in the Digital Age. Technical Guidance Note.
Washington, D.C.
European Commission. (2020). Study on the Use of Taxpayer Ratings in the EU. Brussels:
Directorate-General for Taxation and Customs Union.
Загрузки
Опубликован
Выпуск
Раздел
Лицензия
Copyright (c) 2025 MUHANDISLIK VA IQTISODIYOT
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Всемирная.